غرش ببر بر روی سنگ نگارههای گلپایگان
به گزارش خبرگزاری فارس از گلپایگان، شاید آنگاه که تن صخرهها و سنگهای کوه جولانگاه حیوانات وحشی و شکارچیان تیز پنجه بود، فائق آمدن انسان شکارگر بر آنها رؤیایی دست نیافتی به شمار میرفت، رؤیایی که تنها با نقش کردن آن بر روی تن همان صخرهها آرامشی به انسان میداد.
سخن از سنگ نگاره و هنر صخرهای است چون هنری که در پس هزارهها هنوز برای ما به یادگار مانده اسرار ناگشودهای را به همراه دارد و به دلیل نقش ایجاد شده بر روی سنگ به آن «نقش کند» نیز گفته میشود.
محسن جمالی در این خصوص در گفتوگو با خبرنگار فارس در گلپایگان اظهار کرد: به جرأت میتوان گفت که کشور ایران دارای یکی از بزرگترین ذخایر هنر صخرهای بشری است که هنوز به درستی معرفی نشده و بر روی آنها پژوهش کافی صورت نگرفته است.
وی افزود: در این میان یکی از بزرگترین این گنجینهها در شهرستان گلپایگان قرار دارد تا جایی که با حدود 30 منطقه و دهها هزار بوم سنگی دارای هنر صخرهای، به بهشت سنگ نگارههای ایران مشهور شده است.
کارشناس سنگ نگارهها با اشاره به اینکه در کتاب «سنگ نگارههای گلپایگان، گذرگاه تاریخ» به تفصیل در مورد این آثار پرداخته شده و از لحاظ موضوعی نیز دستهبندیهایی صورت گرفته است، بیان داشت: در رده نقوش حیوانات، نگارههای مربوط به گربه سانان بسیار حائز اهمیت بوده و شامل نقوش حیوانی همچون شیر ایرانی، پلنگ، یوزپلنگ و ببر است.
وی افزود: در این میان آنچه خودنمایی میکند نقش ببر است حیوانی که طبق بررسیهای به عمل آمده تاکنون آثار و شواهد تاریخی که بیانگر زیست آن در مرکز ایران باشد، یافت نشده است.
جمالی گفت: در میان سنگ نگارههای شهرستان گلپایگان در سه بوم سنگی مختلف، نقش گربه سانی با بدنی شبیه به ببر و با خطوطی بر روی بدن آن یافت شده که نزدیکترین گونهای که میتوان به آن نسبت داد، ببر است.
وی در ادامه بیان داشت: در یکی از این نگارهها انسان کمانداری به زیبایی هر چه تمامتر در حال تیر اندازی به حیوان است، در این نگاره به نظر میرسد که متقابلاً ببر هم در حال حمله به انسان است.
کارشناس سنگ نگارهها ادامه داد: در نگاره دوم این حیوان به همراه حیوان دیگری در حال دویدن است و در نگاره سوم ببر در حال حمله به گله بزهای کوهی دیده میشود و ظاهراً در این شکار یک شیر نیز ببر را همراهی میکند.
وی با بیان اینکه البته در نگاره دیگری نیز انسانی که لباسی با پوست ببر بر تن دارد در حال شکار و به دام انداختن گوزن مرال دیده میشود، افزود: این حیوان در اساطیر هندوستان و چین بسیار مورد پسند بوده و در هنر چینیها مورد توجه قرار داشته جایی که آن را نمادی از نیروی انسانی و قدرت جنگآوری میدانستند.
پژوهشگر سنگ نگارهها اذعان داشت: آنچه در این میان بسیار مهم است وجود اولین نشانههای زیست این حیوان در مرکز ایران است که برای باستانشناسان و پژوهشگران عرصه تاریخ زیست جانوری با اهمیت است که با بررسیهای بیشتر شاید بتوان نشانههای دیگری از زیست این حیوان در این مناطق یافت و یا حتی فرضیههایی در مورد نژاد آن مطرح کرد.
وی گفت: مدتهاست که این آثار در سرتاسر شهرستان گلپایگان هم همنشینی جز باد و باران و آفتاب ندارد و بسیاری از آنها در جریان آبگیری سد کوچری و پروژههای راهسازی از بین رفتهاند و عوامل طبیعی و انسانی دست به دست هم دادهاند تا این میراث بشری کم کم از بین برود.
جمالی تأکید کرد: شایسته است که در شهرستان گلپایگان به عنوان بهشت سنگنگارههای ایران اقدام جدی در رابطه با حفاظت و ثبت ملی تمامی این آثار انجام شود، مسلماً با ارائه اسناد و شواهد این نقوش به یونسکو میتوان قدمهایی برای ثبت جهانی آنها و توسعه گردشگری ایران اسلامی برداشت.
انتهای پیام/63088/ 30
در این تارنگار تلاش داریم تا گوشه ای از عظمت سنگ نگاره های گلپایگان که بسیار مورد غفلت واقع شده اند را به تصویر بکشیم. پژوهشگر سنگ نگاره های گلپایگان با تجربه 10 ساله در این زمینه حاصل تجربیات وحاصل پژوهشهای خود را در این وبلاگ منعکس می کند. برای بررسی دقیق سنگ نگاره های شهرستان گلپایگان می توانید به کتاب" سنگ نگاره های ایران (جلد 1)" با زیر عنوان "سنگ نگاره های گلپایگان؛گذرگاه تاریخ" که در سال 1394 به همت نویسنده و پژوهشگر سنگ نگاره های گلپایگان به چاپ رسید مراجعه فرمایید.